Czuwaj!
ZASADY I TRYB ZDOBYWANIA STOPNI HARCERSKICH
1. Harcerka i harcerz zdobywają stopnie indywidualnie. Zdobywanie stopni rozpoczyna się po złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego.
2. Harcerka i harcerz przystępują do zdobywania stopni odpowiednich do etapu swojego rozwoju.
3. Zadania na stopnie ochotniczki/młodzika, tropicielki/wywiadowcy harcerki i harcerze realizują głównie przez aktywny udział w życiu drużyny. Nad ich zdobywaniem czuwają opiekunowie, którymi są zgodnie ze zwyczajem środowiska, np. zastępowi, przyboczni, drużynowy.
4. Zdobywanie stopni pionierki/odkrywcy, samarytanki/ćwika poprzedza sformułowanie przez harcerkę i harcerza indywidualnych zadań zgodnych z ideą i wymaganiami danego stopnia. W sformułowaniu tych zadań pomagają im opiekunowie, zgodnie ze zwyczajem środowiska, np. zastępowi, przyboczni, drużynowy.
5. Zdobycie stopni harcerki orlej/harcerza orlego i harcerki Rzeczypospolitej/harcerza Rzeczypospolitej wymaga ułożenia indywidualnej próby na stopień. Planowanie i realizację prób na te stopnie wspiera opiekun próby. Może nim być harcerz w stopniu równym zdobywanemu albo wyższym lub instruktor (w przypadku stopnia harcerki orlej/harcerza orlego w stopniu przewodnika, a w przypadku stopnia harcerki Rzeczypospolitej/harcerza Rzeczypospolitej minimum w stopniu podharcmistrza).
6. W szczególnych przypadkach drużynowy może dostosowywać wymagania stopnia do indywidualnych możliwości harcerki i harcerza (np. zdrowotnych), specyfiki pracy drużyny, warunków środowiska itp.
7. Przy zamknięciu próby należy wziąć pod uwagę realizację wymagań na stopnie i postawę harcerki/harcerza.
8. Decyzje w sprawie zatwierdzenia programu próby oraz o przyznaniu stopnia podejmują:
• w drużynie harcerskiej – drużynowy przy współudziale rady drużyny
• w drużynie starszoharcerskiej – rada drużyny
• w drużynie wędrowniczej – członkowie drużyny zgodnie z konstytucją drużyny
Program próby musi być zapisany w karcie próby.
9. Do prowadzenia prób HO i HR (zatwierdzenia programu próby oraz podjęcia decyzji o przyznaniu stopnia) można powołać kapitułę stopni przy drużynie, szczepie, związku drużyn lub hufcu. W skład kapituły mogą wchodzić tylko posiadający ten stopień harcerze i instruktorzy. Kapituła składa się przynajmniej z trzech członków. Szczegółowe zasady funkcjonowania kapituły określają członkowie kapituły, a zatwierdza komendant jednostki, przy której działa kapituła.
10. Decyzje o otwarciu próby, zamknięciu i przyznaniu stopnia ogłasza drużynowy w rozkazie.
11. Podsumowanie realizacji próby może odbywać się w sposób przyjęty w danym środowisku, np. bieg harcerski, ocena przez kapitułę stopni.
12. Zdobycie stopnia potwierdza się wpisem do książeczki harcerskiej i oznaczeniem na pagonach (lub patkach w drużynach wodnych) munduru harcerskiego:
• ochotniczka i młodzik – jedna belka,
• tropicielka i wywiadowca – dwie belki,
• pionierka i odkrywca – jedna krokiewka
• samarytanka i ćwik – dwie krokiewki
• harcerka orla i harcerz orli – jedna gwiazdka
• harcerka Rzeczypospolitej i harcerz Rzeczypospolitej – dwie gwiazdki.
Dodatkowo stopnie można oznaczać nabiciem na krzyżu harcerskim:
• pionierka i odkrywca – srebrna lilijka,
• samarytanka i ćwik – złota lilijka,
• harcerka orla i harcerz orli – złota lilijka i złoty okrąg,
• harcerka Rzeczypospolitej i harcerz Rzeczypospolitej – złote: lilijka, okrąg i wieniec.
TRYB PRZEJŚCIOWY
W sytuacji, gdy harcerz/harcerka posiada już stopień harcerski i nie ma otwartej próby
na stopień kolejny, zachowuje swój dotychczasowy stopień według odpowiednika z nowego systemu, według wzoru (modyfikując odpowiednio oznaczenia):
stopień wg starego
systemu
|
zmiana oznaczenia
|
stopień wg nowego
systemu
|
wg starego systemu
|
wg nowego systemu
|
młodzik-ochotniczka
|
I
|
I
|
młodzik-ochotniczka
|
wywiadowca- tropicielka
|
II
|
II
|
wywiadowca-tropicielka
|
-----------------------------------
|
-----------
|
>
|
odkrywca-pionierka
|
samarytanka-ćwik
|
III
|
>>
|
samarytanka-ćwik
|
HO
|
*
|
*
|
HO
|
HR
|
**
|
**
|
HR
|
Następnie otwiera próbę na kolejny stopień według nowego systemu.
W sytuacji, gdy harcerz/harcerka ma już otwartą próbę na stopień według dotychczasowych wymagań, kończy realizację próby wg starego systemu stopni.